Przebarwienia pojawiające się na skórze twarzy i ciała mogą mieć różne podłoże powstawania. Jedną z najczęstszych przyczyn występowania plam pigmentacyjnych jest ekspozycja skóry na słońce bez zastosowania odpowiedniej ochrony. Przebarwienia posłoneczne nierzadko stają się uporczywym i trudnym do usunięcia problemem estetycznym. Jak właściwie powstają? Czy można się ich pozbyć domowymi sposobami? Jakie zabiegi pozwolą skutecznie zredukować przebarwienia i czy można je całkowicie usunąć? Czy przebarwieniom posłonecznym można zapobiegać?

Przebarwienia od słońca – jak powstają?

Wiele osób uważa, że skóra pokryta delikatną opalenizną wygląda zdrowo i atrakcyjnie. Trzeba jednak pamiętać, że ciemniejszy odcień naskórka stanowi reakcję obronną chroniącą jego wierzchnie warstwy przed promieniowaniem UV mogącym powodować ich uszkodzenie i degradację. W jaki jednak sposób powstają plamy pigmentacyjne? Kluczową rolę odgrywa tutaj melanina, czyli barwnik produkowany przez melanocyty pobudzane promieniowaniem UV, a konkretnie promieniowaniem UVA i UVB. Każde z nich ma w tym procesie inne zadanie:

• promieniowanie UVA – odpowiada za oksydację melaniny i przez to wpływa na natychmiastową pigmentację naskórka; przyspiesza transport melaniny do komórek i bierze udział w stymulacji procesu melanogenezy (proces powstawania melaniny);
• promieniowanie UVB – pochłaniane jest przede wszystkim w wierzchniej warstwie skóry, stymuluje aktywność tyrozynazy poprzez pobudzanie receptora MCR1 (melanokortyny). Tyrozynaza to enzym, który stanowi ważny element w procesie melanogenezy.

Plamy pigmentacyjne powstałe na skutek ekspozycji słonecznej pojawiają się w momencie, w którym w jednym miejscu na skórze dochodzi do nagromadzenia dużej ilości melanocytów. Najczęściej zdarza się to na twarzy, szyi, dekolcie, ramionach i dłoniach, a więc tych częściach ciała, które zazwyczaj są najintensywniej eksponowane podczas słonecznych dni. Czynnikiem predestynującym do powstawania przebarwień posłonecznych jest dojrzały wiek pacjenta (zmniejszone zdolności regeneracyjne skóry), przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej, a także inne sytuacje, w których równowaga hormonalna ulega zachwianiu. Przebarwienia posłoneczne przybierają postać jasno lub ciemnobrązowych plam, najczęściej o nieregularnym kształcie.

Domowe sposoby na przebarwienia posłoneczne

Pierwszą reakcją na pojawiające się przebarwienia posłoneczne, jest szukanie metod ich redukcji za pomocą domowych zabiegów i szeroko dostępnych dermokosmetyków. Takie sposoby wspierają rozjaśnianie przebarwień, ale ich skuteczność uzależniona jest choćby od stopnia zaawansowania hiperpigmentacji oraz od indywidualnych predyspozycji skóry osoby zmagającej się z przebarwieniami. Obecnie na rynku dostępny jest szeroki zakres substancji, które nie tylko działają złuszczająco i rozjaśniająco, ale wykazują także właściwości hamujące działanie tyroksyny, zmniejszające stężenie melaniny w komórkach naskórka, a także redukujące oznaki fotostarzenia się skóry. W tym ostatnim kontekście działają także profilaktycznie. Jak zatem rozjaśniać przebarwienia posłoneczne w domu? Można zastosować:

• preparaty o działaniu złuszczającym i rozjaśniającym – dermokosmetyki zawierające w składzie aktywną postać witaminy C, papainę (naturalny enzym pozyskiwany z owoców papai), kwas salicylowy, kwas migdałowy. Substancje te zawarte są w skoncentrowanych kremach i serach, które warto wprowadzić do codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Oddziałują one bezpośrednio na proces melanogenezy, rozjaśniając istniejące przebarwienia i zapobiegając powstawaniu nowych;

• preparaty hamujące aktywność tyrozynazy – ich skład opiera się na takich substancjach, jak kwas kojowy, kwas azelainowy, hydrochinon, czy arbutyna. Pomocniczo preparaty te mogą zawierać aktywną witaminę C, niacynamid oraz retinol. Dermokosmetyki hamujące aktywność tyrozynazy skierowane są do osób borykających się z melazmą, a także tych, którym zależy na rozjaśnieniu piegów;

• kremy wybielające – jednym z najskuteczniejszych sposobów redukujących przebarwienia, który można zastosować w domowej pielęgnacji, są intensywnie wybielające kremy. Zawierają one wysoko stężony niacynamid, witaminę C oraz papainę odpowiedzialną za złuszczanie zewnętrznych, przebarwionych warstw naskórka. Kremy wybielające działają wielopoziomowo, ale plamy pigmentacyjne niwelowane są etapami tak, aby nie uszkodzić skóry pozbawionej przebarwień.

Przebarwienia posłoneczne – jakie zabiegi profesjonalne?

Substancje aktywne zawarte w preparatach redukujących przebarwienia posłoneczne, które można stosować w domu wymagają wiedzy dotyczącej sposobu ich aplikacji. Nieumiejętne nakładanie kremów wybielających bądź preparatów silnie złuszczających może uszkodzić, podrażnić, a nawet odbarwić zdrową skórę. Konieczne jest konsekwentne stosowanie kremów ochronnych z wysokimi filtrami, a także przestrzeganie zasad aplikacji, takich jak fakt, że niektóre kremy i sera można stosować jedynie nocą. Trzeba także pamiętać, że dla uzyskania pożądanej skuteczności w walce z przebarwieniami posłonecznymi konieczne może się okazać wdrożenie zabiegów profesjonalnych. Wśród najbardziej efektywnych można wyróżnić:

• zabieg niwelowania przebarwień – to najskuteczniejszy dostępny na rynku zabieg profesjonalny skoncentrowany na terapii przebarwień. Świetnie sprawdza się nie tylko w redukcji przebarwień posłonecznych, ale także w rozjaśnianiu piegów czy melasmy. Skuteczność zabiegu zapewnia wyważone połączenie substancji hamujących aktywność tyrozynazy, witamin A i C chroniących przed stresem oksydacyjnym, a także kwasów: kojowego i azelainowego. Te ostatnie odpowiedzialne są za zamianę ciemnego barwnika w jasny. Zabieg składa się z dwóch etapów, z których pierwszy to konsultacja lekarska i nałożenie maski specjalnej maski, a drugi to domowa aplikacja kremu wg ścisłych zaleceń lekarza.

• laserowe usuwanie przebarwień– zabieg wykonywany jest z wykorzystaniem lasera IPL, którego wiązka koryguje plamy pigmentacyjne i przywraca skórze jednolity koloryt. Zaraz po zabiegu naskórek przyjmuje ciemniejsze zabarwienie, a następnie stopniowo się złuszcza odsłaniając rozjaśnioną skórę. Pełny rezultat zabiegu laserem IPL widoczny jest po około 30 dniach od jego wykonania. Laserowe usuwanie przebarwień wykonywane jest przez dermatologa i najlepiej sprawdza się w przypadku usuwania niewielkich plam pigmentacyjnych.

• peeling medyczny na przebarwienia – jednym z najskuteczniejszych zabiegów w tej kategorii, jest zabieg  Melanoplus, w ramach którego na przebarwienia działa zestaw kwasów depigmentujących. Jest to zabieg przeznaczony dla pacjentów z hiperpigmentacją, oznakami fotostarzenia oraz nierównym kolorytem skóry. Najczęściej wykonuje się go w miejscach szczególnie eksponowanych na promienie słoneczne, a więc na twarzy, szyi, dekolcie, i dłoniach. Melanoplus wykonywany jest przez lekarza medycyny estetycznej i wymaga średnio 28 dni rekonwalescencji (zaczerwienienie skóry).

• zabieg Retix C – przebarwienia posłoneczne można znacznie zredukować za pomocą zabiegu o nazwie Retix C, który oprócz działania przeciwzmarszczkowego i ujędrniającego, rozjaśnia plamy pigmentacyjne za pomocą aktywnej witaminy C, retinolu oraz szeregu antyoksydantów. Zabieg jest całkowicie bezbolesny i nie wymaga rekonwalescencji.

Czy przebarwienia od słońca można całkowicie usunąć?

Wielu pacjentów borykających się z przebarwieniami posłonecznymi w pewnym momencie prowadzenia na własną rękę terapii rozjaśniającej plamy pigmentacyjne dochodzi do wniosku, że nie da się ich całkowicie usunąć, a co najwyżej zredukować. Doświadczenia takie wynikają z faktu, że osoby te nie konsultują tego problemu z lekarzem dermatologiem. Może się bowiem okazać, że zmiany barwnikowe są tak głębokie, że dostępne do użytku domowego preparaty nie będą w stanie ich skutecznie usunąć. Wówczas konieczne jest zastosowanie profesjonalnej terapii przebarwień prowadzonej przez dermatologa lub lekarza medycyny estetycznej. Do najbardziej efektywnych zabiegów w redukcji plam pigmentacyjnych należy zabieg specjalnym preparatem oraz usuwanie przebarwień laserem IPL.

Rezultaty, jakie można uzyskać za pomocą specjalistycznych zabiegów zależą oczywiście od warstwy naskórka, do której sięga nagromadzenie melaniny, a także indywidualnych predyspozycji skóry pacjenta do regeneracji i jej reakcji na aplikowane składniki aktywne. Może się okazać, że w przypadku niektórych pacjentów konieczne będzie powtórzenie zaleconego zabiegu, a u innych rezultaty okażą się w pełni zadowalające już po pierwszej procedurze. Tym niemniej trzeba zaznaczyć, że największą skuteczność w redukcji przebarwień posłonecznych można uzyskać w wyniku terapii zaleconej i kontrolowanej przez specjalistę.

Jak zapobiegać przebarwieniom od słońca?

Przebarwienia posłoneczne są tym rodzajem estetycznego problemu, w przypadku którego zdecydowanie lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Nawet jeżeli w odniesieniu do konkretnego pacjenta terapia plam pigmentacyjnych będzie przebiegała szybko i skutecznie, to powinien on pamiętać, że jego predyspozycje do występowania hiperpigmentacji nie zostaną w ten sposób usunięte. W profilaktyce przebarwień posłonecznych konieczne jest stosowanie kremu z filtrem przeciwsłonecznym przez cały rok. Podczas aktywności wakacyjnych wskazane jest ponowne nakładanie preparatu co 2-3 godziny i ponowna aplikacja po każdorazowym wyjściu z wody.

Pomocne mogą okazać się także fizyczne formy ochrony przed słońcem takie, jak okulary, nakrycie głowy, czy parasol. Najważniejsze jednak, aby rozsądnie korzystać z kąpieli słonecznych i każdą ekspozycję na słońce poprzedzać nałożeniem ochronnych preparatów. W powstawaniu przebarwień swoją rolę odgrywają także wolne rodniki, dlatego tak ważne jest stosowanie diety i kosmetyków zawierających antyoksydanty.